وظایف موسسه استاندارد ایران ، به عنوانِ سرپرست امور تایید کیفی و کمی کالا در ایران به چهار عنوان تقسیم می‌شود.
۱ـ استانداردسازی
۲ـ اندازه‌شناسی
۳ـ تأیید صلاحیت
۴ـ ارزیابی انطباق
نخستین وظیفه‌ای که سازمان ملی استاندارد دنبال می‌کند، تعیین، تدوین، بروزرسانی و انتشار استانداردهای علمی است. سازمان استاندارد با عضویت در سازمان‌هایِ استاندارد منطقه‌ای و بین‌المللی در تدوین استاندارها در سطح بین‌المللی، مشارکت می‌کند. استاندارد ایران برای اینکه به بتواند به تجربه دیگر کشورها در زمینه استاندارد دست یابد، به انجام مطالعات تطبیقی می‌پردازد.
نقشه راه سازمان استاندارد برای بهبود کیفیت استاندارد چیست؟
از جمله وظایف سازمان استاندارد ایران این است که در راستای بهبود کیفیت کالا و خدمات، استانداردهای پژوهش محور خود را گسترش دهد، به گونه‌ای که با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ باشد. این سازمان تلاش می‌کند در راستای بومی سازی استانداردهای بین‌المللی با توجه به الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت گام بردارد.به همین دلیل، نگرش سازمان، بهبود روشها و سامانه‌هایی است که برای توانمندسازی آن، از بخش‌های درون سازمانی و برون سازمانی بهره برده شده است.
راهبرد سازمان استاندارد ایران برای انجام پژوهش و گسترش استاندارد چیست؟
از جمله دیگر وظایفی که برای سازمان استاندارد در نظر گرفته شده این است که باید از طریق پژوهشگاه خود به عنوان ابزار پژوهشی و با بهره‌گیری از آزمایشگاههای مرجع که مورد تایید صلاحیت هستند ، نسبت به انجام پژوهش و بهبود دادن استاندارهای ملی و جهانی، گام بردارد.
در وظایف این سازمان آورده شده است که باید در راستای ترویج و زمینه‌سازی برای دسترسی مردم به مشخصات کالاهای استاندارد، به فعالیت بپردازد.
استاندارد چه راهکارهایی برای هماهنگی با قانون کشوری و بین المللی را باید به کار گیرد؟
نخستین گام این است استاندارد باید در زمینه اندازه شناسی قانونی استاندارد کشور، نظارت و برنامه‌ریزی داشته باشد. سامانه بین‌المللی یکاها که سامانه رسمی اندازه قانونی در ایران و برسنجی(کالیبراسیون) است، باید توسط این سازمان ترویج شده و برای مردم شناخته شود.آزمایشگاههای مرجع اندازه شناسی که وسیله برسنجی انجام می‌دهند باید توسط این سازمان که تنها مرجع رسمی به شمار می‌آید، تضمین شود.
سازمان استاندارد باید وظیفه خود را به عنوان تنها مرجع رسمی، برای اعتباربخشی و تایید صلاحیت همه نهادهایی که ارزیابی انطباق را انجام می‌دهند، به عمل برساند. نهادهایی چون آزمایشگاههای آزمون و برسنجی، موسسه‌های بازرسی کننده داخلی و خارجی، همچنین باید در همین راستا باید در زمینه اعتباربخشی به موسسه‌های گواهی کننده محصول و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین سامانه‌های مدیریتی بپردازد.ید، تجهیز شوند.
وظایف نظارتی استاندارد چیست؟
این سازمان باید با اجرای استاندارهای اجباری کلیه کالاهای خدمات دارای پروانه کاربرد نشانه استاندارد را راستی آزمایی کند. این سازمان وظیفه دارد بر درستیِ استانداردهایِ اختیاری نیز نظارت داشته باشد. استاندارد در تعامل و هم افزایی با دستگاههای اجرایی، باید پیشنهادهایی را که در راستای استانداردهای اجباری ارائه می‌دهند را بررسی کند و آنها را پس از تدوین به شورای عالی استاندارد ارائه دهد.
نظارت و بروزرسانی بر استانداردهای انرژی و بهینه سازی آن
نظارت و بروزرسانی بر استانداردهای انرژی و بهینه سازی آن که با مشارکت دستگاههای تخصصی مربوطه انجام می‌شود، از دیگر وظایف سازمان استاندارد ایران است. سازمان استاندارد باید با توجه به خواست‌ها و نیازهای کشور،باید آن را با استاندارهای روز دنیا هماهنگ کند.
کیفیت کالاهای صاداراتی
از سوی دیگر با توجه به حفظ اعتبار صادارت کشور در سطح جهانی، این سازمان باید کیفیت کالاهای صاداراتی را نیز بررسی نماید تا از نظر کیفی شرایط خوبی داشته و سازگار با قانون کشورهای هدف باشد. هدف راهبردی از این کار، فراهم نمودن فرصتِ رقابت با کالاهای خارجی است. از سوی دیگر برای حمایت از مصرف کننده‌ی داخلی و همچنین پیشگیری از ورود کالاهایی که مرغوبیت ندارند، بر کیفیت کالاهای ورودی نیز نظارت کند.
سازمان این توانایی را دارد که اگر کالایی توسط سازمانی تخصصی و دارای صلاحیت تایید شده باشد، برای شتاب دادن در روند صادرات، باید با دستگاه های مربوط، هماهنگی لازم را انجام دهد.
تطبیق استانداردها
از جمله دیگر وظایف سازمان استاندارد در زمینه تطبیق استانداردهای می باشد که مربوط به کالاهایی است که باید برای دریافت استاندارد بررسی شوند. به صورت سالانه نرخ رشد کیفیت محصولات، چه کالا و چه خدمات از سوی سازمان استاندارد بررسی می‌شود و نتایج به دست آمده برای سازمان های مربوطه، فرستاده می‌شود.
سازمان استاندارد در راستای گرامیداشت و تقدیر از شرکت‌هایی که استاندارد را به درستی انجام می‌دهند، به صورت سالانه جوایز و طرح های تشویقی را اهدا می‌کند. البته برگزاری هر کدام از این همایش ها نیازمند کسب مجوز از سازمان استاندارد می‌باشد.
